قارچ میکوریزا روی نهال گردو چه تاثیری دارد؟
آرکاوب 
قارچ میکوریزا
کلمه‌ی میکوریزا (به انگلیسی: Mycorrhiza) توصیف کننده‌ی ساختارهایی است که از روابط همزیستی با گیاه ایجاد می‌شود یکی از متداول‌ترین ثمره این روابط که در اکثر اکوسیستم‌ها وجود دارد، قارچ میکوریزا است.
قارچ میکوریزا که در نتیجه همزیستی متقابل قارچ با ریشه‌های نهال بوجود می‌آید از رایج‌ترین روابط همزیستی در سلسله گیاهان است به عبارت دیگر حدودا 95 درصد گونه‌های گیاهان (که دارای آوند هستند) حداقل یک نمونه از این قارچ‌ها را دارا هستند. نام دیگر قارچ میکوریزا، «همزیستی قارچ‌ریشه» است. این قارچ‌ها در محدوده ریشه قرار دارند و برای نهال یا درخت مربوطه تاثیر چشمگیری دارند بدین صورت که قارچ میکوریزا وارد بافتهای ریشه ميزبان شده و با ارسال اندام مکنده داخل آن توانایی تغذیه برخی از مواد آلی را که مورد نیازش است را پیدا می‌کند و در مقابل برای نهال خدماتی را ارائه می‌دهد که باعث تسریع در رشد آن می‌شود مثلا به نهال میزبان کمک می‌کند تا جذب آب و مواد معدني راحت‌تر صورت گیرد و همچنین به انحلال مواد نامحلول و تبدیل مواد آلی موجود در اطراف ریشه به معدنی و جذب آنها به وسيله ريشه و بيوسنتز برخي از هورمون‌ها و انتقال آنها به گياه ميزبان كمک می‌كند.
قارچ میکوریزا از نظر موقعیت قرارگیری آنها در ریشه‌ی نهال میزبان به سه گروه ذیل دسته‌بندی می‌شود:
- اکتومیکوریزا (به انگلیسی => Ectomycorrhizae): هیف را در خارج از سلول‌های پارانشیمی ریشه تشکیل می‌دهد.
- اندومیکوریزا (به انگلیسی=> Endomycorrhizae): هیف را در درون سلول‌های پارانشیمی ریشه تشکیل می‌دهد.
- اکتاندومیکوریزا (به انگلیسی => Ectandomycorrhizae): هیف را هم در خارج و هم در دون سلول‌هاي پارانشیمی ریشه تشکیل می‌دهد.
مزایای همزیستی میکوریزا با نهال:
- افزایش دریافت و جذب مواد غذایی توسط نهال: همزیستی قارچ میکوریزا، نهال را قادر می‌سازد تا عناصر غذایی را بهتر و بیشتر جذب کند این توانایی به خاطر منتشر شدن میسلیوم قارچ‌هاي میکوریزا مرتبط با بافت‌هاي داخلی ریشه، در خاک اطراف ریشه و همچنین پیدایش یک سیستم جذب کننده جدید به شکل مکمل سیستم ریشه‌ای گیاه است این فرآیند باعث می‌شود تا حجم زیادی از خاک که امکان دسترسی ریشه‌های تغذیه کننده به آن وجود نداشت را فراهم سازد. لذا میکوریزا نقش موثری در جذب و تسریع منتشر شدن عناصر کم تحرک (مانند فسفر) توسط ریشه‌ی نهال را دارد. پس می‌توان گفت میکوریزاها در تأمین فسفر مورد نیاز گیاه اهمیت ویژه‌ای دارد.
- افزایش دریافت و جذب آب توسط نهال: با بیشتر شدن سطح سیستم جذب کننده نهال قادر است تا آب بیشتری را جذب کند و همچنین افزایش توان جذبی هیف‌ها نسبت به سیستم ریشه‌ای، که منجر به افزایش مقاومت نهال در مقابل کمبود رطوبت و شرایط خشکی است.
- افزایش سرعت رشد نهال: همزیستی میکوریزا با نهال منجر به پیدایش هورمون‌های تحریک کننده‌ی رشد نهال مانند انواع آکسین، سیتوکینین و … می‌شوذ.
- کاهش بحران‌ها و تنش‌های بیرونی: همزیستی میکوریزا با نهال منجر به کاهش تنش‌های محیطی مانند حرارت، شوری، آلودگی خاک به سموم یا فلزات سنگین می‌شود.
- مقاومت زیاد نهال در مقابل بیماری‌های ریشه: نهال در مقابل عوامل بیماری‌زای ریشه مقاومت بیشتری پیدا می‌کند این مقاومت می‌تواند به شکل مستقیم با تشکیل پوششی از قارچ‌ها که مانع فیزیکی و حفاظی بر سطح ریشه است، صورت بگیرد و یا با تولید مواد ضد رشد پاتوژن‌ها مثل برخی از آنتی بیوتیک‌ها باعث افزایش تحمل ریشه در برابر بیماری شود و یا به شکل غیرمستقیم با بهبود بخشیدن به تغذیه گیاه و کمک به تسریع رشد آنها شود.
- پیدایش خاکدانه‌هاي پایا: همزیستی میکوریزا با نهال منجر به تشکیل خاکدانه‌هاي پایا در حوالی سیستم ریشه‌ای نهال توسط شبکه هیفی ظریف و گسترده‌ای که واسطه اتصال ذرات خاک به همدیگر می‌شوند.
- مقاومت نهال هنگام جابجایی از یک موقعیت به موقعیت دیگر: اکثر نهال‌ها هنگام انتقال از خزانه به زمین اصلی به دلیل جابجایی از بین می‌روند ولی میکوریزا این درصد نابودی را کاهش می‌دهد.
- تقویت فعالیت پایداری ازت به کمک انواع دی ازوتروف‌های همزیست و همیار با گیاهان: در این شرایط تغذیه نهال میزبان به دلیل انتشار عناصر کم تحرک توسط ریشه و … بهبود پیدا می‌کند و منجر به تشدید فعالیت تثبیت ازت به کمک انواع دی ازوتروف‌های همزیست و همیار با گیاهان می‌شود.
- ذخیره‌ی برخی از مواد مورد نیاز نهال در صورت زیاد بودن توسط قارچ‌های میکوریزا: برخی از مواد افزون مورد نیاز نهال توسط قارچ‌های میکوریزا ذخیره می‌گردد و در صورت نیاز نهال میزبان این مواد ذخیره شده در اختیارش قرار می‌گیرد.
- افزایش کیفیت خاک با تهویه‌ی مناسب: قارچ‌های همزیست ریشه‌ای با توليد تركيبات پليساكاريدی و نفوذ و انتشار در بين ذرات خاک باعث افزایش تهويه خاک و جلوگيری از فرسایش آن می‌شود که می‌تواند خود عاملی برای بالا رفتن کیفیت خاک باشد.
- جذب نیتروژن توسط قارچ‌های میکوریزا: این قارچ‌ها قادر هستند نیتروژن را جذب کنند و همچنین توانایی محلول كردن تركيبات نيتروژندار غيرمحلول جهت تغذیه از آنها را دارند.
اثرات همزيستي قارچ‌هاي اندوميكوريز با نهال‌های گردو
همزيستی قارچ‌های اندوميكوريز از نوع وسيكولار- آرباسكولار با نهال‌هاي گردوی حاصل از كشت بافت باعث افزايش سازگاری شده است و بررسی‌ها نشان داده كه این قارچ‌ها در نهال‌های يک ساله گردو تاثیر شگفت‌انگیزی دارد و منجر به افزايش ارتفاع، قطر، تعداد برگ و كيفيت نهال‌ها شده است.
با توجه به گسترش كشت گردو در گستره منابع طبيعي كشور و استفاده بهینه از كودهای شيميایی، قارچ‌های ميكوريزا می‌تواند مفید باشد چرا که به عنوان كودهای زيستی در كشاورزی پايدار عمل می‌کند.
میزان جذب عناصر غذایی در نهال گردو
نقش قارچ‌های اكتوميكوريزا و اندوميكوريزا در جذب فسفر توسط نهال گردو
همزيستی قارچ ميكوريزا با نهال منجر به افزایش جذب فسفر توسط گیاه می‌شود علت این امر می‌تواند افزایش سطح جذب و ترشح اسيدهای آلی توسط قارچ همزيست که منجر به تبدیل تركيبات نامحلول خاک به صورت محلول کاربردی توسط نهال می‌شود، باشد.
- با بهره‌گیری از قارچ‌های اندوميكوريزا منجر به افزايش جذب و بازدهی كودهای فسفره توسط نهال‌های گردو می‌شود.
- با بهره‌گیری از قارچ‌های اكتوميكوريزا در خاک‌هایی که با کمبود فسفر مواجه هستند ميزان جذب اين عنصر را بالا می‌برد.
- با آلوده کردن ریشه‌ی نهال گردو از قارچ‌های اندوميكوريزا در خاک‌هایی که فسفر کافی دارند، این قارچ‌ها هیچ نقشی در ميزان جذب اين عنصر توسط نهال ندارند.
- استفاده از قارچ‌های اكتوميكوريزا در خاک‌های فقیر از فسفر نقش موثرتری از قارچ‌های اندوميكوريزا هنگام جذب فسفر در ریشه‌ی گردو دارد در واقع ريشه قارچ‌های اكتوميكوريزا در خاک نسبت به قارچ‌های اندوميكوريزا بیشتر گسترش پیدا می‌کند.
نقش قارچ‌های اكتوميكوريزا و اندوميكوريزا در جذب پتاسیم توسط نهال گردو
همزيستی قارچ‌های اكتوميكوريزا و یا اندوميكوريزا با نهال گردو منجر به افزایش جذب پتاسیم (به ویژه در خاک‌های فقیر از این عنصر) توسط گیاه می‌شود.
نقش قارچ‌های اكتوميكوريزا و اندوميكوريزا در جذب نیتروژن توسط نهال گردو
همزيستی قارچ‌های اكتوميكوريزا و یا اندوميكوريزا با نهال گردو منجر به افزایش جذب نیتروژن (به ویژه در خاک‌های فقیر از این عنصر) توسط گیاه می‌شود.
دیدگاه‌ها 0